Inclusie in teamwork: Verschil mag er wezen!

Samenwerken met mensen die anders zijn, kán in theorie leiden tot betere resultaten. Onderzoek heeft uitgewezen dat diversiteit in teams tot wel 30% betere prestaties leidt. Zeker in omgevingen waar diezelfde diversiteit een belangrijke factor is. In de praktijk blijkt jammer genoeg alleen dat het binnen veel teams vaak helaas te lastig om de verschillen vóór het team te laten werken in plaats van tégen het team…

Diversiteit en inclusie in teams

Bij diversiteit en inclusie denken we vaak meteen aan verschillen in achtergrond, cultuur, gender, geaardheid, huidskleur of gezondheid. En ja, dat is natuurlijk ook diversiteit! Maar in teams gaat het daarnaast en veel vaker over onze verschillen in hoe we de werkelijkheid van werk ervaren, duiden, zien, of willen inrichten. Het gaat dan over verschil in meningen, ideeën, overtuigingen, voorkeuren, werkwijzen, gewoonten.

Ons brein heeft van oudsher een oerneiging om verschillen diep van binnen een bedreiging te vinden (ja, echt, óók jouw brein!). Onze eerste neiging is dan ook om dat verschil weg te willen poetsen. Vaak ben je er niet bewust van, maar ook jou gebeurt dat, vaker dan je denkt.

Het was in de oertijd namelijk nogal onhandig als iemand binnen de cultuur van de stam opeens heel andere dingen ging doen, veel zwakker was dan de rest, of bijvoorbeeld ons rotsvaste geloof in de goden van het weer en van onze veiligheid ter discussie ging stellen. Dat konden we niet hebben (nog steeds trouwens heel veel mensen niet 😜), en dus moest dat verschil weg. Als het niet goedschiks kon, dan maar kwaadschiks. Diep vanbinnen, hebben we allemaal ergens een oerneiging om dat wat er anders uitziet denkt of doet ter discussie te stellen. Helaas is het dan ook vaak enorm lastig om in teamsamenwerking verschillen te overbruggen. Zeker als er veel of grote verschillen zijn.

Topteams zijn inclusief

Topteams slagen er juist wél in om de aanwezige verschillen vóór het team in plaats van tégen het team te laten werken. Ieders mening, perspectief en bijdrage wordt oprecht gewaardeerd en gerespecteerd. Maar goed, dat is dus vaak heel moeilijk. Zeker als er te veel of te grote verschillen zijn, ontstaat vaak de situatie dat die verschillen alle aandacht en energie binnen het team opslurpen. Op een heel negatieve manier. Kijk maar naar de verschillen die er momenteel alleen al zijn rondom de acceptatie van de Corona-maatregelen. Of hoe de meningen uiteenlopen over wel of niet vaccineren, wel of niet 2G of 3 G beleid invoeren. De emoties lopen hoog op en iedereen vergeet bijna dat de andere kant van het verhaal ook bestaat uit mensen die allemaal één ding gemeenschappelijk hebben: dat we allemaal helemaal klaar zijn met het virus én allemaal gefrustreerd zijn dat het virus nog steeds (terwijl we daar wel echt op gerekend hadden) niet helemaal klaar is met ons.

Die verschillen kunnen escaleren, en tot conflicten leiden. En ja, zelfs tot polarisatie. Des te belangrijker dus om daar waar mogelijk (en dat is veel vaker dan we denken!) de verschillen inclusief te maken, zonder ze weg te poetsen.

Als ons brein (en dat gebeurt veel vaker dan we door hebben!) in zo’n mini oeropstand komt tegen dat verschil, dan gaan we dat in onze communicatie laten merken. We gaan klagen, onze stem verheffen om te overtuigen, we gaan onszelf herhalen (want we willen ons gelijk halen), we gaan veroordelen, ja-maren, sarcastisch worden of onze frustratie uiten. Of we trekken ons juist terug en haken af. Of negeren het verschil dat geuit is doodgewoon. In feite vertonen we in de interactie dan een vecht- of een vluchtrespons. Beide zijn 2 reacties die ons verder wegdrijven van de ander. Die het verschil alleen maar groter maken… Niks geen inclusiviteit dus….

Wat helpt er wel om inclusie in teams te bevorderen?

Uitzoomen, eigenaarschap nemen en exploreren!

1. Ook hier is het essentieel om af en toe even uit te zoomen, je als teamlid (of subgroep) bewust te worden van het gedrag dat je laat zien en dat ook te herkennen als een veroordeling van het verschil. Die bewustwording van wat je zelf aan het doen bent, namelijk het verschil in stand houden, of waarschijnlijk zelfs vergroten, is essentieel om tot echte inclusie in staat te zijn.
2. Teamleden kunnen dan namelijk hun eigen aandeel zien en hun gedrag veranderen om te gaan onderzoeken waar de gemeenschappelijkheid wél aanwezig is.
3. Kun je op dat moment, vanuit dat figuurlijke stapje opzij, dan nog een beetje nieuwsgierigheid bij jezelf aanspreken? Zodat je jouw innerlijke onderzoeker weer even aan kunt zetten om met elkaar op zoek te gaan naar welke belangen en behoeften jullie delen en waar je elkaar in tegemoet kunt komen.

Als we ons op die positieve gemeenschappelijkheid weten te richten binnen een team, dan wordt onze persoonlijke blik weer breder en zijn we in staat om dingen te gaan zien die we anders niet zouden zien. Dat is waarom diversiteit en inclusie zo waardevol is in teams: de werkelijkheid krijgt zo veel meer keuzemogelijkheden dan wanneer we allemaal in onze eigen tunnel blijven hangen of op ons eigen eilandje blijven bivakkeren!

Dat gezegd hebbende: het is voor teams vaak een grote uitdaging om met respect en binnen psychologische veiligheid de verschillen te onderzoeken. Ik help je daar graag bij! Meer weten?