Optimisme over stress: switch je perspectief

Onze stressrespons is bedoeld voor een korte, krachtige en fysieke energieboost. In feite is stress onze reactie op dreiging of op signalen van gevaar. Maar wat we vaak vergeten: stress is ook een reactie op het sterke gevoel iets te willen bemachtigen, iets heel erg graag te willen, zoals een partner, een positie of een status. Stress wordt veroorzaakt door triggers. Negatieve stress door (een gevoel van) gevaar, positieve stress door een (gevoel van een) kans op verbetering van onze positie of overlevingskansen. En hier ligt dan ook een directe link met optimisme en pessimisme. Optimisme helpt ons ergens op af te gaan wat we heel graag willen. We voelen dan energie, opwinding. En daar is niks mis mee, want dat is goeie stress, eustress. 

Stress is dus hartstikke functioneel.

Kortom, stress heeft dus zo zijn nut....Tenminste, als er een gewapende overval plaatsvindt, een auto keihard recht op je afkomt, of vroeger, als we op jacht moesten en heel hard achter ons avondeten aan moesten hollen of juist heel hard weg moesten vluchten om zelf niet het avondeten van een beer of een sabeltandtijger te worden. Alleen, tegenwoordig krijgen we, zéker in ons werk, stress van heel andere zaken. Waarbij een fysieke outburst niet echt handig is... Waardoor die stressenergie dus geen fysieke uitlaatklep heeft. Terwijl we juist continu geconfronteerd worden met allerlei moderne stressoren (o.a. internet, nieuws en social media) die doorwerken in hoe we ons heden interpreteren en hoe we de toekomst ‘voorspellen’.

Stress kan killing zijn voor optimisme...

Doordat we die opgebouwde stressenergie niet kwijt kunnen én door die constante triggers om ons heen, is de kans groot dat onze stressrespons voortdurend ‘aan’ blijft staan. Veel van die overbodige stressenergie vertaalt zich dan ook naar hyperactiviteit in onze neocortex; naar het ontwikkelen van nóg meer gedachten en voorspellingen die angst, onrust, nervositeit en dergelijke met zich meebrengen. Naar negatieve toekomstvoorspellingen en ‘mindreads’ (het idee dat we ‘weten’ wat anderen over ons denken) die ons pessimisme voeden. (Die in het ergste geval zelfs complotdenken in de hand werken. Of, nog erger: zelfs tot een oorlog leiden….)

Beweeg je stress dus weg!

Kortom: Ben je de hele tijd gestrest? Ga dan als het even kan goed bewegen, ga sporten, of liever nog, ga dansen, ontlaad die energie! Maar beter is natuurlijk om te zorgen dat je je wapent tegen en afschermt van al die overbodige triggers en stressoren die je zelf misschien wel opzoekt.

Of daag je gedachten eens goed uit

Wees je sowieso bewust van hoe stress werkt en probeer je negatieve gedachten uit te dagen en te reframen. Want ook al wordt werkstress vaak veroorzaakt door externe stressoren, minstens zo vaak veroorzaken we zélf juist veel anxiety en stress door onze eigen gedachten, waarmee we onszelf in piekerspiralen klem zetten. Besef dat piekeren, blijven malen over problemen waar je in feite geen invloed op hebt, uiteindelijk slechts een gevoel van schijncontrole opleveren. En dat je met het herhalen van die negatieve toekomstvoorspellingen ook nog eens je hersenen gewoontegedachten laat creëren. Die, in het geval van gepieker, zelden tot nooit behulpzaam zijn, maar juist je nervositeit en dus je stress verhogen. En die patronen van gepieker en stress zetten onze amygdala, ons angstcentrum in onze hersenen, in 'overdrive'. Wat weer tot gevolg heeft dat onze neocortex, de plek waar ons rationele denkvermogen zich bevindt, minder goed werkt. Logisch als je écht moet vluchten voor een bruine beer die je aanvalt, maar niet handig als je dat stressgevoel zélf veroorzaakt met je gepieker. waarmee je je beeld van de werled nog maar eens extra donker kleurt. Zoals Shakespeare ooit zei: There is nothing either good or bad, but thinking makes it so.'

En dat terwijl blijkt dat maar een fractie van onze zorgen daadwerkelijk bewaarheid worden en we dan ook nog eens beter met die gevreesde uitkomst omgaan dan we van tevoren ooit hadden bedacht.... Dwing jezelf dus om je aandacht (dat waar je aan-dacht) dus echt ook te focussen op al die zaken die wel goed lopen, of op die acties die een beginnetje vormen van een verbetering van uitdagende situaties. En gun jezelf ook eens een positieve toekomstvoorspelling of 'mindread' in plaats van een negatieve.

Stress ont-stressen...

En, realiseer je dat ook de manier waarop je tegen stress aankijkt van invloed is op welk effect stress op je heeft. Alleen al het feit dat je stress kunt zien als een positieve reactie van je lichaam die je voorbereidt op iets belangrijks, helpt je om productiever te blijven en minder schade van stress te ervaren. Onderzoek laat namelijk zien dat de manier hoe we naar stress kijken uiteindelijk meer impact heeft op ons welbevinden en zelfs op onze gezondheid dan de stress zelf. Uiteraard is chronische distress schadelijk voor ons, maar een beetje ontstressen over stress als fenomeen kan je heel veel opleveren.

Er zijn in feite twee concurrerende stress-mindsets. En je hebt een keuze om de betekenis die jij aan stress geeft zelf te kleuren. Met gevolgen voor de impact die je stress op je laat hebben.

Zie je stress als iets dat een helpende functie heeft? Of zie je stress als iets wat enkel beperkend en schadelijk is? Kijk eens om je heen, naar collega's, vrienden of familie, voor welke stress mindset kiezen zij meestal? En jijzelf? Gebruik je 'perspectiefspier' eens en bekijk stress eens wat vaker vanuit een ander perspectief. 

Dus ook vanuit een Stress-is-helpend mindset:  waarbij je stress ziet als een hulpmiddel om te groeien, dat je helpt een positieve impact te hebben. Doordat je op sommige momenten bijvoorbeeld meer focus, een snellere informatieverwerking of een grotere alertheid krijgt doordat je stress voelt. Om maar wat voordelen van stress te noemen.. In plaats van alleen maar naar stress te kijken vanuit een Stress-is-schadelijk mindset, waarin je stress bekijkt als, nou ja, als negatieve stress, een rotgevoel dat schadelijk is, vermoeiend en uitputtend. Als iets dat je beperkt in je denken.

Welk perspectief kies jij? 

Meer weten over Optimisme aan het werk zetten? Lees dan mijjn eind 2022 verschenen boek: 'Optimisme aan het Werk' of neem contact op voor meer optimisme of opteamisme in het werk.